लुम्विनी गुरुयोजनाको ३५ वर्ष वितिसक्दासमेत ठूला परियोजना सुरु भएनन

कृष्णप्रसाद ढकाल
लुम्बिनी । लुम्बिनी विकास गुरुयोजना चालु भएको ३५ वर्षमा पनि अझै ठूला परियोजनाहरुको काम सुरु नै भएको छैन । जापानका वास्तुकलाविद् केन्जो टांगेले सन् १९७८ सालमा २५ वर्षमा पुरागर्ने लक्ष्य लिएको लुम्विनी विकास कोषको गुरुयोजना निर्माणमा ढिलाई भएकोप्रति सर्वत्र आलोचना भईरहेको छ ।
लुम्विनी गुरुयोजना अनुसार अझै छ वटा डोम आकारका भवन, पानी, विद्युत, टेलिकम्युनिकेसन, अडिटोरियम हल, ढल निकास, हाईस्कूल, तेलार नदी डाइभर्सन, सिम्वोलिक पेभिलियनलगायतका ठूला काम गर्न बाँकी रहेका छन् ।
हालसम्म गुरुयोजना अन्तर्गत ३५ वर्षमा केन्द्रिय नहर, उद्यानलगायतका सानो बजेटको ८० प्रतिसत योजनाहरु मात्रै सम्पन्न भएका छन् । लुम्विनीको विकास निर्माणमा ६ अर्व लगानी भईसकेको छ । गुरुयोजनाको बाँकी काम गर्न अझै ६ अर्व वजेट आवश्यक देखिएको कोषका अधिकारीले जानकारीदिएका छन् ।
विश्वको ग्लोव पुथ्वीकै आकार जस्तै लुम्विनी विकास कोषको गुरुयोजना एकहजार १५५ विघा क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । लुम्विनी गुरुयोजनामा उद्यान क्षेत्र, अन्तर्राष्ट्रिय विहार क्षेत्र र नया“ लुम्बिनीग्राम क्षेत्र गरी तीन भागमा विकास योजना निर्माण जारी छ ।

यसैविच कोषले ग्लोबल बोलपत्र प्रक्रियाबाट छिट्टो गुरुयोजना सम्पन्न गर्ने तयारी थालेको लुम्बिनी विकास कोषका निमित्त सदस्य सचिव एवं प्रमुख इन्जिनियर सरोज भट्टराईले जानकारी दिनुभयो । योजनाहरुको डिजाइन र स्टिमेट एवं निर्माण अवधिभर सुपरिवेक्षण गर्न अन्तर्राष्ट्रिय परामर्शदाता छनोटको निम्ती हालै सूचना प्रकाशन गरेको उनले ¬बताए ।

अबको तीन वर्षभित्र सबै काम सम्पन्न गर्ने लक्ष्यका साथ ग्लोबल बोलपत्र आह्वान गरिने कोषका उपाध्यक्ष अवधेशकुमार त्रिपाठी भिक्षु मेत्तेयले जानकारीदिनुभयो । उक्त योजना निर्माणका लागि अझै छ अर्ब बजेट लाग्ने अनुमान गरिएको छ । कोषले हालसम्म अन्य योजनाहरुमा छ अर्ब रुपैया खर्च गरिसकेको कोषका लेखा अधिकृत भिम वस्नेतले जानकारीदिए ।

गुरुयोजना सम्पन्न भएपछि लुम्विनीको मुहार फरीने र हजारौ पर्यटक भित्रीने अपेक्षा गरिएको छ । लुम्बिनीलाई विश्वकै सम्पूर्ण धर्मावलम्बीका लागि आर्कषक गन्तव्यका रुपमा विकास गर्ने लक्ष्य लिएको छ ।
नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० भव्य रुपमा सफल पार्ने र अब १० वर्षभित्र लुम्विनीमा वार्षिक २० लाख विदेशी पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य राखिएको छ । सरकार एवं स्थानिय सरोकावाला निकाय र कोषले लुम्बिनीप्रति आकर्षक बढाउदैं पर्यटकलाई घुम्न वस्न लायक बनाउने सोचमा पवित्रस्थलको रुपमा विकास जारी राखेका छन् । सन २०१८ मा स्वदेशी र विदेशीसहित करीब १७ लाखले लुम्बिनीको अवलोकन भ्रमण गरेको सूचना अधिकृत हरिध्वज राईले वताए ।